Σίσσυ Νίκα Δημοσιογράφος
Τα social media, το διαδίκτυο είναι πλέον συνυφασμένα με την καθημερινότητα μικρών και μεγάλων. Σίγουρα μας εξυπηρετούν στη δουλειά μας, στο σχολείο, στην επικοινωνία με φίλους και γνωστούς όμως όταν κάποιοι δεν τα χειρίζονται σωστά και μέλημά τους είναι πως θα κάνουν κακό στους συναδέλφους, στους συμμαθητές και γενικά σε όποιον θεωρούν αντίπαλο τότε τα πράγματα μπορούν να γίνουν δραματικά.
Όλο και περισσότεροι νέοι και παιδιά πέφτουν θύματα του διαδικτυακού εκφοβισμού. Ωστόσο, αυτοί οι εκφοβισμοί στα κοινωνικά δίκτυα ή μέσω μηνυμάτων κειμένου είναι ακόμη πιο εύθραυστοι από την παραδοσιακή παρενόχληση. Είναι πολύ μεγαλύτερος ο αριθμός των ατόμων που πλήττονται με εξευτελιστικά βίντεο, συκοφαντικά μηνύματα ακόμα και κατασκευασμένες κακόφημες ιστορίες εις βάρος τους.
Ποιες είναι οι πραγματικές συνέπειες του διαδικτυακού εκφοβισμού στους εφήβους μας και πώς να μπορούσαμε να τους προστατέψουμε;
Τι ακριβώς είναι ο διαδικτυακός εκφοβισμός;
Η πλοήγηση στο Διαδίκτυο εκθέτει τους νέους σε διάφορους κινδύνους, συμπεριλαμβανομένου του διαδικτυακού εκφοβισμού. Ο Π.Ο.Υ ορίζει τον διαδικτυακό εκφοβισμό σαν «μια επιθετική, σκόπιμη πράξη που διαπράττεται από άτομο ή ομάδα ατόμων χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικές μορφές επικοινωνίας, επανειλημμένα εναντίον ενός θύματος, που δεν μπορεί εύκολα να υπερασπιστεί τον εαυτό του».
Κυβερνοβία: η νέα μορφή παρενόχλησης μεταξύ των εφήβων
Ο διαδικτυακός εκφοβισμός συμβαίνει μέσω κινητών τηλεφώνων, άμεσων μηνυμάτων, φόρουμ, συνομιλιών, διαδικτυακών παιχνιδιών, email, κοινωνικών δικτύων, ακόμη και ιστοτόπων κοινής χρήσης φωτογραφιών. Ο θύτης διασπείρει προσβολές, απειλές, φήμες, δημιουργεί ψευδή γεγονότα και δημοσιεύει εξευτελιστικές φωτογραφίες ή βίντεο.
Cyberbullying: Ποιες είναι οι διαφορές με τον παραδοσιακό εκφοβισμό;
Ο διαδικτυακός εκφοβισμός ή αλλιώς cyberbullying συνεχίζεται και μετά το σχολείο, κάτι που είναι ακόμη πιο δύσκολο και αγχωτικό για το θύμα αφού σταματά ποτέ. Συνεχίζεται και στο σπίτι, όπου υποτίθεται ότι είναι το καταφύγιο του δεν τον αφήνουν ήσυχο, λεπτό.
Επιπλέον, το περιεχόμενο που μεταδίδεται μπορεί να προσεγγίσει και να γίνει γνωστό σε ένα ευρύ κοινό, επομένως μπορεί να είναι δύσκολο να απαλλαγεί ο έφηβος από αυτό.
Σε αρκετές περιπτώσεις το άγχος αυξάνεται περισσότερο γιατί εκείνος που παρενοχλεί μπορεί να κρύβεται πίσω από ψευδώνυμα και δεν γνωρίζει ο έφηβος την πραγματική του ταυτότητα.
Η αλήθεια είναι ότι πάντα υπήρχε εκφοβισμός στους εφήβους και παλαιότερα όταν το διαδίκτυο δεν ήταν ο απόλυτος πρωταγωνιστής στην καθημερινότητά μας, αλλά τότε φυσιολογικά έμενε εκτός σπιτιού.
Ποιες είναι οι συνέπειες του διαδικτυακού εκφοβισμού στην ψυχολογία του θύματος;
Ο διαδικτυακός εκφοβισμός έχει δραματικές συνέπειες για τα θύματα. Επηρεάζει σημαντικά την ψυχική τους υγεία. Το γεγονός ότι το περιεχόμενο διανέμεται ευρύτατα χωρίς να μπορούμε να έχουμε κανέναν έλεγχο πάνω του είναι πολύ ανησυχητικό. Όταν μάλιστα ο θύτης είναι ανώνυμος τότε ο έφηβος βρίσκεται σε ακόμα πιο δύσκολη θέση γιατί φαντάζεται ότι όλοι είναι εναντίον του. Έτσι το θύμα αρχίζει να απομονώνεται.
Πολλές φορές είναι μόνοι τους μπροστά στην οθόνη τους και δεν μπορούν ή φοβούνται να ζητήσουν βοήθεια από φίλους τους.
Το θύμα νιώθει ανασφάλεια και υποφέρει από άγχος, κατάθλιψη και μπορεί αυτό το γεγονός να είναι η αιτία εθισμού τους σε ναρκωτικά ή αλκοόλ και βυθίζονται σε φοβίες και χάνουν την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμησή τους.
Η κατάθλιψη αν οι γονείς δεν το καταλάβουν και δεν απευθυνθούν έγκαιρα σε ψυχολόγο ή άλλον ειδικό μπορεί ακόμα να οδηγήσει τον έφηβο σε σκέψεις αυτοκτονικές.
Πώς να αποτρέψετε τον διαδικτυακό εκφοβισμό;
Θα πρέπει οι γονείς να παρακολουθούν από κοντά τη συμπεριφορά του εφήβου. Υπάρχουν τρόποι να διαγνώσετε από νωρίς το πρόβλημα έστω και αν δεν σας έχει μιλήσει ανοιχτά.
Εάν δείτε αλλαγή στην συμπεριφορά του ή τον δείτε αγχωμένο χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος τότε θα πρέπει να δράσετε.
Μπορείτε να υποστηρίξετε τον έφηβό σας στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Πρώτον, με το να μην του δίνετε πρόσβαση σε ψηφιακά εργαλεία πολύ νωρίς γιατί όσο νωρίτερα εκτίθεται, τόσο πιο πιθανό είναι να βρεθεί αντιμέτωπος με διαδικτυακό εκφοβισμό.
Επίσης μπορείτε απλά να τον προειδοποιήσετε για τους κινδύνους στους οποίους εκτίθεται ο ίδιος μέσω των social media και να τον συμβουλεύσετε να μην αποκαλύψει τα προσωπικά του στοιχεία, φωτογραφίες, βίντεο κλπ. που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν χωρίς τη συναίνεσή του.
Υπάρχουν αρκετά σεμινάρια που διοργανώνονται για τον διαδικτυακό εκφοβισμό από διάφορους κρατικούς ή μη φορείς που αξίζει να παρακολουθήσετε μαζί με τους εφήβους σας.
Επίσης οι συμβουλές εξειδικευμένου ψυχολόγου θα μπορούσαν να βοηθήσουν πραγματικά.
