Το ρύζι αποτελεί βασικό συστατικό της διατροφής για το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού. Είναι μέρος της παράδοσης πολλών πολιτισμών και ένα από τα βασικά συστατικά σε πολλές συνταγές. Συμπεριλαμβάνεται στην ομάδα των δημητριακών, μία από τις βασικότερες ομάδες της καθημερινής μας διατροφής, και η διατροφική του αξία καθορίζεται κυρίως από την περιεκτικότητά του σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία, βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία, το ρύζι είναι άριστη πηγή σύνθετων υδατανθράκων, γεγονός που το καθιστά ιδανικό για μια ισορροπημένη διατροφή.
Το επιστημονικό του όνομα είναι Oryza sativa. Ανήκει στην οικογένεια των Αγρωστιδών, έχει ρίζα φουντωτή και βλαστό λεπτό καλάμι, με το ύψος του συνήθως να κυμαίνεται μεταξύ 60 και 80 εκατοστών. Οι ποικιλίες του ρυζιού που καλλιεργούνται στην Ευρώπη ανήκουν κυρίως στον τύπο Japonica, με στρογγυλούς ή μεσαίου μήκους κόκκους, που γίνονται κολλώδεις όταν μαγειρεύονται.
Η καλλιέργεια ρυζιού στην Ελλάδα
Η συστηματική καλλιέργεια ρυζιού στην Ελλάδα ξεκίνησε τη δεκαετία του ’50, όταν εισήχθη ως μία καινοτόμα καλλιέργεια, με την ιδιότητα να ξεπλένει το έδαφος και να βελτιώνει την ποιότητά του. Από τότε, το ελληνικό ρύζι διατηρεί δυναμική παρουσία τόσο στην εγχώρια αγορά, όσο και στο εξωτερικό.
Σε ποιες περιοχές συναντάμε ορυζώνες;
Οι ορυζώνες βρίσκονται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, στο Δέλτα των ποταμών Αξιού, Λουδία και Αλιάκμονα, αλλά και στις παρόχθιες περιοχές των ποταμών Αχελώου, Σπερχειού και Έβρου. Σήμερα στην πεδιάδα της Θεσσαλονίκης παράγεται περίπου το 75% του ελληνικού ρυζιού, γεγονός που το καθιστά ένα αγροτικό προϊόν με ιδιαίτερη σημασία για την τοπική οικονομία.
Ποιες ποικιλίες ρυζιού καλλιεργούνται στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα καλλιεργούνται κυρίως οι μεσόσπερμες ποικιλίες τύπου Japonica, όπως Ronaldo, Carolina και Gloria CL, οι οποίες έχουν προσαρμοστεί στο κλίμα της Ελλάδας. Τα ήπια καλοκαίρια, σε συνδυασμό με τους νότιους ανέμους και τα υφάλμυρα εδάφη, αποδίδουν στο ρύζι ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως το χαμηλό ποσοστό φθοράς κατά τη μεταποίηση, που είναι μικρότερο από0,5%, και την ιδανική ποσότητα αμύλου, που συντελεί στη διατήρηση της υφής του.
Γευστικό πλεονέκτημα ελληνικού ρυζιού
Το ρύζι που παράγεται στην Ελλάδα έχει κόκκο σχήματος οβάλ, που κλειδώνει την υγρασία όταν μαγειρεύεται. Κατά το μαγείρεμα διατηρείται η σπυρωτή μορφή, ενώ ταυτόχρονα παραμένει η κρεμώδης και βελούδινη υφή του, και γι’ αυτό χρησιμοποιείται συχνά σε πιάτα με γεμιστά, όπως ντομάτες, καλαμαράκια, πιπεριές και κολοκυθάκια.
Η βιοποικιλότητα και το οικοσύστημα των ορυζώνων
Η καλλιέργεια ρυζιού παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας και του βιολογικού πλούτου, καθώς οι ορυζώνες λειτουργούν ως τεχνητοί εποχιακοί υγρότοποι.
Η περιοχή του Δέλτα των ποταμών Αξιού, Λουδία και Αλιάκμονα ανήκει επίσης στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000 και επιπλέον προστατεύεται από τη Σύμβαση Ramsar.
Σε αυτή την περιοχή έχουν καταγραφεί διάφορα είδη πτηνών, πολλά από τα οποία βρίσκονται υπό καθεστώς προστασίας. Εκτός από την πλούσια ορνιθοπανίδα, αυτή η προστατευόμενη περιοχή φιλοξενεί πολλά άλλα προστατευόμενα ζώα, όπως τον ευρωπαϊκό κάστορα, την ευρασιατική βίδρα, λύκους και τσακάλια.
Τον Μάιο, κατά την κορύφωση της αναπαραγωγικής περιόδου των πουλιών, οι ορυζώνες κατακλύζονται με νερό για να υποδεχθούν τους σπόρους του ρυζιού.
Οι πλημμυρισμένοι αγροί γεμίζουν με μικρούς ασπόνδυλους οργανισμούς και αμφίβια. Για τον λόγο αυτό, προσελκύουν ερωδιούς, χαλκόκοτες, μαυροκέφαλους γλάρους και άλλα είδη πουλιών, που αναζητούν τροφή για αυτά και για τα πεινασμένα μικρά τους.
Η συνέχιση της καλλιέργειας ρυζιού σε αυτές τις προστατευόμενες περιοχές αποτελεί προϋπόθεση για την ισορροπημένη λειτουργία του οικοσυστήματος. Το φυσικό οικοσύστημα και οι ορυζώνες συνεργάζονται για να είναι οι καλύτεροι οικοδεσπότες για τη βιοποικιλότητα.
Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα EU RICE που υλοποιείται από την Αγροτική Εταιρική Σύμπραξη Θεσσαλονίκης (ΕΑΣΘ) και την Ρυθμιστική Αρχή του ρυζιού ΠΟΠ Βαλένθια έχει σαν στόχο του την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση των καταναλωτών και των παραγωγών ότι το ρύζι που παράγεται στην Ευρώπη είναι ένα προϊόν ασφαλές, το οποίο καλλιεργείται τηρώντας τους αυστηρούς Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς. Επίσης δίδεται έμφαση στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα της καλλιέργειας του ρυζιού, υπογραμμίζοντας τον ευεργετικό της ρόλο για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον.
Από τη δημοσιογράφο Σίσσυ Νίκα
