Παιδιά και Οπτικό Σύνδρομο Υπολογιστών

Από τον Νίκο Παγώνη, χειρούργο οφθαλμίατρο, logodiatrofis.gr

Τι είναι και πώς να το προστατέψεις το παιδί σου;

Η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών έχει μπει για τα καλά στην καθημερινή ζωή των παιδιών μας.

Είτε για εκπαιδευτικούς σκοπούς, είτε για διασκέδαση, τα παιδιά περνούν πλέον πολλές ώρες μπροστά σε μία οθόνη, κάτι το οποίο έχει αποδεδειγμένα σωματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις και ταυτόχρονα επηρεάζει την ποιότητα του ύπνου τους.

Iδιαίτερα αυτή τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε λόγω της εξάπλωσης του covid 19, η υποχρεωτική παραμονή στο σπίτι έχει αυξήσει πολύ το χρόνο που σπαταλάνε τα παιδιά μπροστά σε μια LED οθόνη κάποιας ηλεκτρονικής συσκευής.

Από μελέτες που έχουν γίνει έχει παρατηρηθεί ότι όσο αυξάνεται ο χρόνος χρήσης ονθονών τόσο αυξάνεται η συχνότητα σωματικών συμπτωμάτων όπως είναι ο πονοκέφαλος, ο πόνος και η δυσκαμψία του αυχένα και η κούραση των ματιών..

Ταυτόχρονα αυξάνεται η συχνότητα ψυχικών συμπτωμάτων όπως ο λήθαργος, η υπνηλία, το άγχος και η απροθυμία για εργασία, η κακή συμπεριφορά και ο εκνευρισμός και τέλος η αδυναμία συγκέντρωσης.

Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου;

Yπάρχουν όμως και συμπτώματα που σχετίζονται με τα μάτια λόγω της υπερχρήσης οθονών

Το οπτικό σύνδρομο υπολογιστών (ΟΣΥ) ή Computer Vision Syndrome περιλαμβάνει όλα τα συμπτώματα που αφορούν τα μάτια και προέρχονται από την πολύωρη ενασχόληση με ηλεκτρονικούς υπολογιστές και άλλες συσκευές που έχουν οθόνη.

Τα συχνότερα συμπτώματα είναι

• Ερυθρότητα και αίσθημα καύσου
• Αίσθημα ξένου σώματος – ξηροφθαλμία
• Θολή όραση
• Διπλωπία
• Αίσθημα πίεσης γύρω και πίσω από τα μάτια
• Αίσθημα βάρους στο μέτωπο – πονοκέφαλος

 Η μπλε ακτινοβολία παίζει ρόλο;

H υψηλής ενέργειας μπλε ακτινοβολία – blue light – που εκπέμπουν οι οθόνες LED φαίνεται ότι συντελεί στην επιδείνωση αυτών των συμπτωμάτων του ΟΣΥ.

Επίσης υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η μπλε ακτινοβολία μπορεί να επιφέρει και πιο μόνιμη βλάβη στον αμφιβληστροειδή μέσω του οξειδωτικού στρες που προκαλεί στα κύτταρα αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες εμφάνισης ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας σε μεγαλύτερη ηλικία.

 Αυξάνεται ή επιδεινώνεται η μυωπία

Οι πιθανότητες εμφάνισης ή επιδείνωσης της μυωπίας ειδικότερα στα παιδιά, αυξάνονται σημαντικά, όσο αυξάνεται ο χρόνος χρήσης οθονών και ο χρόνος ενασχόλησης με δραστηριότητες που γίνονται μέσα σε μικρούς και κλειστούς χώρους, όπως το σπίτι.

Απόδειξη αυτού είναι τα πολύ αυξημένα ποσοστά της μυωπίας που καταγράφονται τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως σε παιδιά και εφήβους, που συμπίπτουν με την αυξημένη χρήσης των ηλεκτρονικών συσκευών.

Στην Ευρώπη σήμερα, το ποσοστό μυωπίας στους νέους είναι 50%, ενώ στη δεκαετία του 1970 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 25%.

Ειδικότερα στα παιδιά, οι πιθανότητες εμφάνισης και επιδείνωσης της μυωπίας αυξάνονται σημαντικά όσο αυξάνεται ο χρόνος χρήσης οθονών.

Συμβουλές πρόληψης για μικρούς και μεγάλους

Τι μπορεί να αποτρέψει τα πιθανά προβλήματα στα μάτια;

• Ενημερώστε το παιδί για τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει η πολύωρη χρήση ηλεκτρονικών οθονών στα μάτια του.
• Προσπαθήστε να περιορίσετε τον χρόνο που καταναλώνει το παιδί μπροστά στις οθόνες κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ιδανικά όχι περισσότερο από 2 ώρες την ημέρα.
• Απαγορέψτε τη χρήση οθόνης τουλάχιστον 1 ώρα πριν τον βραδινό ύπνο.
• Θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση κάθε ηλεκτρονικής συσκευής κατά τη διάρκεια του φαγητού.
• Συμβουλέψτε το παιδί να κάνει συχνά διαλείμματα. Κάθε 30 λεπτά θα πρέπει να διακόπτει κοιτάζοντας κάπου μακριά. Εκτός της μείωσης της κοπιωπίας, τα συχνά διαλείμματα βοηθούν και στην μείωση των ορθοπεδικών συμπτωμάτων που προκαλούνται από την πολύωρη ακινησία και την καλή στάση του σώματος, ειδικά όταν συνδυάζονται και με ταυτόχρονο τέντωμα του αυχένα, των χεριών, των ποδιών.
• Φροντίστε για την εργονομία του χώρου του παιδιού. Πιο συγκεκριμένα φροντίστε για επαρκή φωτισμό του χώρου και σωστή απόσταση της οθόνης από τα μάτια του παιδιού ( 50-60εκ.)
• Μειώστε την έκθεση των ματιών του παιδιού στη μπλε ακτινοβολία προσαρμόζοντας ειδικά φίλτρα και ειδικές αντιανακλαστικές επιστρώσεις στα γυαλιά του.
• Παρατηρήστε το παιδί για πιθανή εμφάνιση συμπτωμάτων όπως κόκκινα μάτια, που μπορεί και το ίδιο να σας παραπονεθεί.
• Επισκεφθείτε άμεσα οφθαλμίατρο σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων.
• Ακολουθείστε πρόγραμμα ετήσιο οφθαλμολογικού ελέγχου, πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς.

Φυσικά οι συμβουλές δεν ισχύουν μόνον για τα παιδιά, μπορεί και πρέπει να τις υιοθετήσουν και οι ενήλικες.

1.  Μειώστε την έκθεση των ματιών του παιδιού στην μπλε ακτινοβολία προσαρμόζοντας ειδικά φίλτρα (blue-protect) και ειδικές αντιανακλαστικές επιστρώσεις (AR coating) στα γυαλιά του.
2. Παρατηρήστε το παιδί για πιθανή εμφάνιση συμπτωμάτων κοπιωπίας (κόκκινα μάτια, τρίψιμο) για τα οποία μπορεί από μόνο του να μην παραπονεθεί.
3. Κλείστε άμεσα ένα ραντεβού ή επικοινωνήστε με τον οφθαλμίατρο σας σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων.
4. Ακολουθήστε το πρόγραμμα ετήσιου οφθαλμολογικού πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς.

Φυσικά οι πιο πάνω συμβουλές δεν ισχύουν μόνο για τα παιδιά. Μπορεί και πρέπει να τις υιοθετήσει κάθε ενήλικας που θέλει να προστατεύσει τα μάτια του και θέλει να αποφύγει τα προβλήματα που προκαλούν η χρήση οθονών.