Σίσσυ Νίκα Δημοσιογράφος
Όλο και περισσότερος λόγος γίνεται το τελευταίο διάστημα, στην μετά covid εποχή, για τη μελατονίνη, την ορμόνη, που ρυθμίζει τον ύπνο. Ίσως γιατί η ψυχολογική επιβάρυνση είναι μεγάλη και το πρώτο σύμπτωμα είναι οι αϋπνίες.
Επίσης η μελατονίνη βοηθά στη διατήρηση ή/και στην αποκατάσταση του κιρκάδιου ρυθμού.
Ορμόνη του ύπνου
Η μελατονίνη είναι μια νευροορμόνη, που παράγεται από την επίφυση, που βρίσκεται στο πίσω μέρος του υποθαλάμου του εγκεφάλου μας.
Εκκρίνεται στο σκοτάδι, σε αντίθεση με τη βιταμίνη D που συντίθεται στο φως της ημέρας.
Κύρια λειτουργία της μελατονίνης είναι να προάγει τον ύπνο.
Προωθεί τον ύπνο
Η μελατονίνη μπορεί να δράσει στον εγκέφαλο με δύο τρόπους: προάγει τον ύπνο και βοηθά στη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού.
Η επίδρασή της έχει αναγνωριστεί σε διαταραχές ύπνου που συνδέονται με δυσλειτουργίες του βιολογικού ρολογιού, ιδιαίτερα στο σύνδρομο καθυστερημένης φάσης ύπνου (SRPS), όπου οι άνθρωποι δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν ή αντίθετα κοιμούνται νωρίς, αλλά ξυπνούν πολύ νωρίς το πρωί.
Και στις δύο περιπτώσεις, η μελατονίνη δρα επαναφέροντας το βιολογικό ρολόι.
Δεν δρα σε όλες τις διαταραχές του ύπνου
Η μελατονίνη μας βοηθά να κοιμηθούμε, αλλά δεν είναι αποτελεσματική για εκείνους που ξυπνούν κατά τη διάρκεια της νύχτας και δεν μπορούν να ξανακοιμηθούν.
Αυτό οφείλεται στη μικρή διάρκεια ζωής της μελατονίνης, αφού ο οργανισμός μας την αποβάλλει μετά από 20 λεπτά, και έτσι εξηγείται η μειωμένη αποτελεσματικότητά της.
Η επίδρασή της που προκαλεί τον ύπνο είναι γρήγορη και παροδική, αλλά η υπνηλία που προκαλεί διαρκεί μόνο τρεις ή τέσσερις ώρες. Όμως βελτιώνει τον ύπνο συνολικά.
Συμπλήρωμα διατροφής
Η συνθετική μελατονίνη παρασκευάζεται χημικά και πωλείται στα φαρμακεία σαν συμπλήρωμα διατροφής. Το κάθε δισκίο περιέχει λιγότερο από 2 mg δραστικής ουσίας.
Εννοείται ότι αν αποφασίσουμε να βάλουμε τη μελατονίνη στη καθημερινότητά μας θα πρέπει να ενημερώσουμε το γιατρό μας.
Βέβαια υπάρχουν φάρμακα που περιέχουν μελατονίνη με δυνατότητα παρατεταμένης απελευθέρωσης, αλλά αυτά χορηγούνται μόνον με ιατρική συνταγή σε άτομα άνω των 55 ετών.
Άλλες ενδείξεις για τη χορήγηση φαρμάκου μελατονίνης είναι παθολογικές καταστάσεις αυτισμού στα παιδιά καθώς και νευροανάπτυξης.
Αποφυγή του «jet-lag»
Μελέτη έδειξε ότι η μελατονίνη, που λαμβάνεται κοντά στην ώρα του ύπνου, περίπου στις 22-23 μ.μ. μόλις φθάνετε στον προορισμό σας, φαίνεται ότι μειώνει τις επιπτώσεις του jet-lag για ταξιδιώτες που είχαν διασχίσει πέντε ζώνες ώρας αεροπορικά.
Δοσολογίες επιτρεπόμενες
Η δόση των 2 mg μελατονίνης την ημέρα δεν πρέπει να υπερβαίνεται.
Η δόση 0,5 mg, είναι αποτελεσματική για το «jet-lag»
Ενώ η δόση των 5 mg, είναι καθαρό υπνωτικό.
Η συνιστώμενη δοσολογία θα πρέπει να τηρηθεί γιατί οι πολύ υψηλές δόσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες όπως εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος ή νυχτερινές αφυπνίσεις.
Η θεραπεία με μελατονίνη δεν είναι ότι ευκολότερο γιατί θα πρέπει να λαμβάνεται σε αυστηρά συγκεκριμένο χρόνο και η δόση είναι δύσκολο να καθοριστεί, γιατί η ιδιοσυγκρασία διαφέρει από άτομο σε άτομο. Έτσι σε άλλους λειτουργεί πολύ καλά, αλλά φαίνεται ότι δεν έχει ιδιαίτερα αποτελέσματα σε ανθρώπους που πάσχουν από σημαντικές και επίμονες διαταραχές ύπνου.
Να θυμάστε πάντα πριν πάρετε οποιοδήποτε συμπλήρωμα μελατονίνης θα πρέπει να έχετε και τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού σας.
